Rozwój 5-latka a wymagania programowe

Każdy nauczyciel przedszkola powinien znać możliwości 5-latków, aby dopasować do nich wymagania programowe oraz określić, czy dane dziecko nie odbiega bądź odbiega od tych wymagań.

W arkuszu diagnostycznym dojrzałości 5-latka należy uwzględnić:

  • Sprawność ruchową

  • Spostrzeganie słuchowe

  • Spostrzeganie wzrokowe

  • Sprawność rysowania

  • Sprawność rąk

  • Myślenie

  • Myślenie matematyczne

  • Mowę

  • Orientację w otoczeniu

  • Kontakty z dziećmi

  • Emocje i stosunek do działania

  • Charakterystyczne cechy

ROZWÓJ RUCHOWY

5-latki bardzo lubią ruch, choć maja jeszcze stosunkowo słabe mięśnie. Ponadto nie potrafią długo usiedzieć w jednym miejscu. Bardzo szybko męczą się 5-letnim dzieciom ręce, które są jeszcze dosyć krótkie.

5-latek potrafi:

  • Biegać, skakać, wspinać się na drabinki

  • Skakać na dwóch nogach przed siebie

  • Skakać na jednaj nodze w miejscu

  • Przejść po wąskiej dróżce o szerokości ok. 25 cm

  • Stać przez ok. 15 sekund z zamkniętymi oczami, nieruchomo na obu nogach

  • Zrobić samodzielnie trzy przysiady

  • Szybko wchodzić i schodzić ze schodów naprzemiennie (bez trzymania poręczy)

  • Zaczyna uczyć się jeździć na rowerze na dwóch kółkach

  • Samodzielnie rozebrać się

  • Ma kłopoty z samodzielnym ubieraniem się

  • Samodzielnie je łyżką i widelcem, sprzątać ze stołu

  • Umyć i wytrzeć twarz i ręce

  • Umyć zęby pod kontrolą

  • Uczesać włosy (nie na całej głowie)

  • Budować z klocków lego

  • Wylepiać z plasteliny

  • Nawlekać korale

  • Przyklejać naklejki

  • Drzeć papier na małe kawałki i wyklejać nim kontury

  • Przecinać nożyczkami papier i ciąć po prostej (początki)

  • Prawidłowo trzymać ołówek

  • Rysować linie pionowe, poziome lub ukośne

  • Odwzorować kółko, kwadrat, trójkąt, trapez, krzyżyk

  • Kolorować obrazki

  • Rysować rysunek zgodnie z podanym tematem (przybliżone części ciała, barwy podobne do rzeczywistych)

  • Odwzorowywać niektóre szlaczki

  • Malować kredkami, farbami, pędzlem

ROZWÓJ PSYCHICZNY

  1. Uwaga 5-latka jest:

  • Mimowolna (zmiany w otoczeniu przyciągają uwagę dziecka)

  • Krótkotrwała (skupia uwagę na wykonywanych czynnościach od kilku do kilkunastu minut)

  • Niepodzielna (dziecko 5-letnie koncentruje się tylko na jednej czynności)

  • Silna (dziecko przy wykonywaniu ważnej czynności często nie odbiera innych bodźców)

  1. Pamięć 5-latka jest:

  • Mimowolna (zapamiętuje przypadkowo to, co je ciekawi, a nie to co jest ważne, nie zawsze zapamiętuje to czego nauczyciel od niego wymaga)

  • Krótkotrwała w odniesieniu do mało ważnych informacji dla dziecka i długotrwała gdy informacje mają duży ładunek emocjonalny (baśnie, piosenki)

  • Mechaniczna (dziecko nie jest krytyczne wobec zapamiętanych wiadomości, zapamiętuje w sposób dosłowny)

  • Świeża (szybko zapamiętuje)

  • Mała gotowość pamięci (dopiero po dłuższej chwili dzieci wydobywają z pamięci informację, o która nam chodzi)

SPOSTRZEGANIE SŁUCHOWE

5-latek:

  • Lubi słuchać, gdy mu się czyta

  • Rozumie tekst, który mu się czyta

  • W wyuczonym wierszu odtwarza rymy

  • Potrafi podzielić zdanie trzy i czterowyrazowe na wyrazy (po ćwiczeniach)

  • Potrafi podzielić wyraz na dwie, trzy sylaby (po ćwiczeniach)

  • Potrafi wydzielić samogłoskę i spółgłoskę w nagłosie (po ćwiczeniach)

  • Nie wyodrębnia głosek w wygłosie

  • Potrafi tworzyć proste rymy

  • Potrafi pokazać w otoczeniu lub na obrazkach przedmioty, których nazwy zaczynają się da podana głoskę

  • Rozpoznawane są zależności czasowe (kolejność głosek, kolejność słów w mówieniu itp.)

SPOSTRZEGANIE WZROKOWE

5-latek:

  • Spostrzega w sposób przypadkowy, nieuporządkowany

  • Spostrzega do kilkunastu elementów na obrazkach

  • Nie spostrzega zależności przestrzennych między elementami obrazka

  • Spostrzega od 5 do ok. 8 różnic między podobnymi obrazkami

  • Spostrzega podstawowe części człowieka, ale nie spostrzega usytuowania ich względem siebie, ani podstawowych cech

  • Potrafi różnicować kształty liter drukowanych, cyfr, kształty podstawowych figur geometrycznych

  • Potrafi budować proste budowle według załączonego wzoru, odwzorować kwadrat z narysowaną przekątną

  • Poznawane są zależności przestrzenne (za, obok, nad, za, z tyłu, na górze, na dole, z prawej, itp.)

MYŚLENIE

5-latek:

  • Ma trudności z przyswajaniem wiadomości dotyczących przestrzeni i czasu, ale rozróżnia już pory roku

  • Potrafi porównywać pod katem różnic

  • Potrafi porównywać pod kątem podobieństw

  • Często myśli w sposób skojarzeniowy

  • Potrafi klasyfikować ze względu na dwa, trzy kryteria

  • Myśli myśleniem „życzeniowym”

  • Opiera się głownie na cechach wyglądu zewnętrznego

MYŚLENIE MATEMATYCZNE

5-latek:

  • Przelicza zbiór składający się z ok. 10 elementów

  • Rozumie pojęcia: więcej, mniej, tyle samo, ile (nie rozumie pojęć: o tyle więcej, o tyle mnie)

  • Potrafi na polecenie dokładać i zabierać (dodawać i odejmować) elementy zbioru, podając wynik liczy na konkretach

  • Ostatni liczebnik odnosi do wielkości zbioru

  • Nie rozwiązuje prostych zadań tekstowych

  • Nie rozumie jednostek miar

  • Rozpoznaje podstawowe figury geometryczne i jest osłuchany z ich nazwami

MOWA

W wieku 5 lat słownik dziecka znacznie powiększa się i jest uwarunkowany kulturowo. Dlatego też dzieci, którym czyta się książki znają o wiele więcej słów niż bierni słuchacze.

5-latek:

  • Nazywa czynności, sytuacje, opisuje za pomocą przymiotników

  • Prawidłowo wymawia głoski

  • Wypowiada się zdaniami, potrafi przedstawić przebieg zdarzenia, opisać co się stało, co zdarzyło się w przedszkolu itp.

  • Pyta się o nieznane słowa

  • Rozumie treść poleceń, rozumie podstawowe pojęcia dotyczące sytuacji w domu i w przedszkolu

EMOCJE

Dziecko w wieku 5 lat zaczyna rozumieć, że rodzice przyjdą po niego do przedszkola. Chce bawić się z rówieśnikami i dlatego coraz rzadziej obraża się, płacze i złości. Ponadto przewiduje reakcje dorosłych na skutki swojej działalności i próbuje pokonywać trudności, o ile nie przerastają znacznie jego możliwości.

Emocje 5-latka są:

  • Krótkotrwałe

  • Silne, gwałtowne, dziecko często nie może nad nimi zapanować

  • Spontaniczne, wyraziste

  • Zmienne

ROZWÓJ SPOŁECZNY

5-latek:

  • Bawi się w grupie, jest zapraszany do wspólnej zabawy

  • Próbuje bawić się zgodnie z innymi, bez ciągłych kłótni

  • Rzadziej obraża się i płacze

  • Mniej skarży

  • Zaczyna stosować się do poleceń skierowanych przez nauczyciela

  • Zaczyna przejmować się uczuciami swoich rówieśników

Ponadto należy pamiętać, że wiek powyżej 4 roku życia to:

  • Wiek fascynacji słowem

  • Faza grzecznego dziecka

  • Skrajne gwałtowne reakcje emocjonalne

POWIĄZANE ARTYKUŁYWIĘCEJ OD AUTORA